Nasza siedziba

W bożnicy - lokalu TSKŻ czynne są stałe ekspozycje :

1.wystawa przedwojennego żydowskiego Lublina i zdjęcia z Getta

2.wystawa fotograficzna poświęcona współczesnym Żydom lubelskim

Lubelski Oddział TSKŻ i Izba Pamięci mieszczą się w jedynej w mieście, ocalałej z pożogi wojennej bożnicy przy ulicy Lubartowskiej 10, która dla odwiedzających czynna jest w każdą niedzielę od 13.00 do 15.00. Możemy też umówić się na spotkanie w innym terminie. Prosimy o kontakt telefoniczny:

602473118

501836048

                                                            Synagoga Chewra Nosim

                                                            ul. Lubartowska 10, Lublin

            Synagoga bractwa pogrzebowego Chewra Nosim funkcjonuje nieprzerwanie od lat osiemdziesiątych XIX wieku do chwili obecnej. Przed wojną była jedną spośród około stu gminnych i prywatnych synagog bożnic funkcjonujących w Lublinie. Ze względu na swoje położenie – funkcjonowała w handlowym centrum handlowym żydowskiego miasta – synagoga ta była jedną z najpopularniejszych w Lublinie, licznie odwiedzaną zarówno przez okolicznych mieszkańców, a takżejak i miejscowych orazi przyjezdnych kupców, a także i klientów położonego w jej bezpośrednim sąsiedztwie największego w mieście targu.                 

Synagoga Chewra Nosim jest obecnie jedynym, oryginalnym, ocalałym z pożogi wojennej tego typu miejscem tego typu, które jest zajmowane i użytkowane przez instytucje żydowskie niemal nieprzerwanie od początku swojego istnienia (z wyłączeniem okresu wojny, kiedy to od 1941 r. bóżnica znalazła się poza granicami lubelskiego getta). Tuż po wyzwoleniu miasta latem 1944 r., gdy na  w  znacznej części kraju toczyła się jeszcze wojna, synagoga została z powrotem zwrócona Żydom przez władze państwowe. Nic dziwnego, że tu swoją siedzibę znalazła żydowska kongregacja wyznaniowa, tu – w jedynej synagodze koncentrowało się życie religijne ocalałych Żydów, tu mieścił się ich punkt zbiorczyspotkań, tu poszukiwali się i odnajdywali ci, których los wojenny rzucił w różne strony. Tu, przez wiele powojennych dziesięcioleci obchodzone były święta żydowskie, a ponieważ mieszkał tu także szojchet, pobożni Żydzi mogli więc zjeść koszerną kurę...

            Obok synagogi miejsce to pełniło także funkcję bet ha-midraszu. Oprócz modlitw odbywały się tu również wykłady talmudyczne (Sziur be Cibur), prowadzone wieczorami przez znanych talmudystów. Jednym z nich był Dawid Muszkatblit, którego prawnuk, zamieszkały w USA, miał tu w roku 1987 swoją bar micwę. Była to jak dotąd ostatnia bar micwa w Lublinie.

             W 1987 roku, z inicjatywy doktora Symchy Wajsa, zamieszkałego w Warszawie przedwojennego lublinianina, przy synagodze utworzona została Izba Pamięci Żydów Lublina, będąca małym muzeum. Można tu   zobaczyć  stare, autentyczne, przedmioty kult religijnego, zapoznać się z foliałami ksiąg hebrajskich drukowanych w XIX wieku w Wilnie, Warszawie, Lublinie i innych ośrodkach, zobaczyć stare zdjęcia. A przede wszystkim – można o tych i wielu innych rzeczach związanych z żydowskim życiem  posłuchać. Ta bożnica  jest symbolem ciągłości życia Żydów w Lublinie. To tu właśnie nieprzerwanie obecni byli i są Żydzi również po wojnie: od jej zakończenia do chwili obecnej. Tu można poczuć klimat i atmosferę przedwojennego żydowskiego Lublina, dowiedzieć się o świętach i tradycjach żydowskich, zobaczyć przedmioty, które od wieków były niezbędne podczas modlitwy, szabasów i świąt żydowskich, dowiedzieć się o ich znaczeniu i zastosowaniu. Można w ciszy i skupieniu pomodlić się w klimacie dawnych lat. Można też obejrzeć fotografie przedwojennego żydowskiego miasta, oczami wyobraźni zobaczyć swoich sąsiadów i znajomych, usłyszeć ich melodyjny głos. Oprócz tego można również poznać życie  Żydów po wojnie w mieście, w którym do 1968 roku mowę żydowską słyszało się  jeszcze na ulicy Lubartowskiej. Zdjęcia poświęcone tej tematyce stanowią treść stałej ekspozycji zatytułowanej „Jesteśmy”. Nazwanie jej tak a nie inaczej było naszym protestem przeciwko tym, którzy uważali, że Żydów w Lublinie już nie ma.  My w tym mieście byliśmy , jesteśmy i mamy nadzieję -– będziemy.

            Kiedy wchodzimy do tego niepozornego miejsca, przenosimy się w zupełnie inny świat. Odnosimy wrażenie, że tu czas się zatrzymał. Zaraz zbiorą się rodziny z ulicy Lubartowskiej, Kowalskiej, Szerokiej, usłyszymy rabina a pobożni Żydzi pogrążą się w modlitwie. Za chwilę usłyszymy hałas dochodzący z zatłoczonych ulic żydowskiego Lublina.

            Tu ma również swoją siedzibę  lubelski oddział Towarzystwa Społeczno- Kulturalnego Żydów w Polsce, gdzie  spotykają się nie tylko członkowie społeczności żydowskiej, ale również nasi przyjaciele Polacy. Przychodzą ci, którym odpowiada ten unikalny klimat panujący w tej synagodze. Obchodzimy święta żydowskie, organizujemy koncerty, wieczorki literackie, spotkania ze znanymi Żydami (ostatnio spotkaliśmy się z p. Zeevem Baranem- Honorowym Konsulem Generalnym RP w Jerozolimie), promujemy książki związane z historią i kulturą Żydów w Polsce. Współpracujemy ze szkołami i z uniwersytetami lubelskimi, jesteśmy centrum realizacji programów edukacyjnych z tego zakresu tematów judaistycznych. Mamy dobrą wiadomość z ostatniej chwili: jedna z uczennic szkoły, z którą współpracujemy uzyskała wyróżnienie w  ogólnopolskim konkursie organizowanym przez Fundację Szalom. Do konkursu zgłoszono 136 prac, do drugiego etapu zakwalifikowało się 68. Uczennica zapewniła sobie wstęp na wybrany przez siebie renomowany uniwersytet.

           Warto to miejsce odwiedzać ze względu na niepowtarzalny klimat i oryginalne, przedwojenne, nie poddane renowacji wnętrza, w których wciąż unosi się duch przedwojennego miasta. To miejsce jest ciągle żywe i jedyne na historycznej mapie Lublina, które przetrwało piekło  holokaustu i w niezmienionym stanie łączy Żydów ze wszystkich stron świata .

                                  Do zobaczenia w synagodze Chewra Nosim!